МАСОИЛИ БАРНОМАСОЗӢ ВА РУШДИ ТЕНОЛОГИЯИ ИТТИЛООТӢ ДАР МЕҲВАРИ ПАЁМИ ПЕШВОИ МИЛЛАТ
28-декабри соли 2024 дар толори Парлумони Тоҷикистон, дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Паёми навбатии худро “Дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилию хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ” ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ироа намуданд.
Яке аз самтҳои муҳиме, ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми навбатии худ ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ироа намуданд, ин омода кардани барномасозон ва дигар ихтисосҳои зарурӣ барои рушди иқтисоди рақамӣ ва барномасозӣ, инчунин ҳавасмандгардонии мутахассисони самти технологияҳои иттилоотӣ ва бозомӯзӣ дар муассисаҳои пешқадами хориҷӣ ба ҳисоб мерафт. Аз ҷумла, масоили барномасозӣ ва технологияҳои иттилоотӣ (ИТ) дар солҳои охир дар меҳвари паёмҳои президенти кишвар қарор дошта, ба як самти калидии рушд ва дастовардҳои оянда табдил ёфтааст. Дар Паёмҳои Пешвои миллат, таъкид мешавад, ки барномасозӣ ҳамчун як соҳаи муҳими технологӣ бояд дар Тоҷикистон рушд ёбад. Иқтидори инсонӣ дар соҳаи барномасозӣ ва таҳия кардани платформаҳои рақамӣ барои пешбурди давлат ва ҷомеа зарур аст. Пешвои миллат ҳамеша ба аҳамияти омодасозии мутахассисони соҳибтахассус дар соҳаҳои барномасозӣ, таҳияи барномаҳои компютерӣ, системаи интернетӣ ва хидматрасонӣ таваҷҷӯҳ зоҳир мекунад.
Инчунин қайд намудан лозим аст, ки рушди иқтисоди рақамӣ аз рушди технологияҳои рақамӣ ва барномасозӣ вобастагӣ дорад. Вобаста ба ин якчанд зинаҳои рушди соҳаи барномасозиро қайд намудан лозим аст:
- Рушди соҳаи барномасозӣ ва нақши он дар иқтисоди рақамӣ: Барномасозӣ ё таъмини барномаҳои компютерӣ як ҷузъи асосии иқтисоди рақамӣ мебошад. Вақте ки технологиҳои иттилоотӣ ва интернет барои идора кардани амалҳои иқтисодӣ истифода мешаванд, барномасозон масъули ташаккул додани муҳити рақамӣ ва таҳияи барномаҳои мувофиқ барои мушкилот ва талаботи соҳаҳои гуногун мебошанд.
- Омӯзиш ва таҳияи платформаҳо: Дар шеваи навоварӣ, барномасозон на танҳо барои амалисозии платформаҳои ҷорӣ масъуланд, балки метавонанд навъҳои нави соҳаҳо ва тиҷоратҳоро бо истифодабарии алгоритмҳои муосир ва барои истифодабарии иттилоотҳо таҳия намоянд. Масалан, системаҳои автопилот (аз лотинӣ: auto — худ, pilot – фармондеҳ, як система ё технология аст, ки ба воситаи он як воситаи нақлиёт, ба монанди тайёра, киштӣ, мошин ё ронандаи дигар, бе зарурати дахолат ё назорати инсон дар ҳама ё як қисми сафар ҳаракат мекунад. Автопилот вазифаҳои муайянро, ки одатан як ронанда ё фармондеҳ бояд иҷро кунад, анҷом медиҳад), таҳияи як экосистемаи умумии иттилоотӣ барои ташкилотҳо, ё таҳияи моделҳои иқтисодии мушаххас.
- Нақши таълими барномасозӣ ва рушди малакаҳои техникӣ: Ҷиҳати такмили соҳаи барномасозӣ ва мутахассисон дар ин соҳа, ба таълими кадрҳои баландихтисос ва муҳити амалӣ барои омӯзиш таваҷҷуҳ ба амал оварда мешавад. Ин мутахассисон метавонанд дар бахшҳои соҳибкорӣ, технологӣ ва хидматрасонӣ саҳм гузоранд.
- Интернет ва хидматрасониҳои электронӣ:Дар паёмҳои Пешвои миллат, ҳамчунин ба рушди хидматрасониҳои электронӣ ва интернети босифат дар кишвар ишора мешавад. Ба таври махсус, рушди инфрасохтори рақамӣ ва дастрасии осон ба интернет дар ҳудуди кишвар муҳим арзёбӣ мешавад.
- Ҳадаф дар бахши маориф: Баҳри рушди маориф ва таълими нав, истифодаи технологияҳои иттилоотӣ, аз ҷумла барномасозии онлайн, барои таълим дар мактабҳо ва донишгоҳҳо дар назар аст.
- Системаи хидматрасонии давлатии электронӣ: Пешвои миллат инчунин дар паёми худ ба амалисозии системаи хидматрасонии давлатии электронӣ таваҷҷуҳ мекунад, ки барои шаҳрвандон имконияти дастрасӣ ба хидматҳо ва амалиёти давлатӣ дар шакли электронӣ таъмин мешавад.
- Истифодаи технологиҳои нави иттилоотӣ барои инноватсия: Пешвои миллат борҳо таъкид мекунад, ки барои пешрафт ва тараққиёти иқтисодии кишвар, мо бояд ба технологиҳои нав ва инноватсия таваҷҷӯҳ зоҳир намоем. Аз ҷумла:
- Интернети баландсуръат ва платформҳои нав: Бо рушди технологиҳои иттилоотӣ ва интернетӣ баландсуръат дар тамоми минтақаи кишвар, имкониятҳои нави ҳамкорӣ ва рушди идоракунӣ ба вуҷуд меоянд.
- Амният ва муҳофизат дар ҷаҳони рақамӣ:Масъалаи амният ва муҳофизат дар замони рушд ёфтани интернет ва истифодаи технологиҳои иттилоотӣ барои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар меҳвари диққати Пешвои миллат қарор дорад. Пешвои миллат таъкид мекунад, ки бояд сохтори амниятии рақамии кишвар таҳким ёфта, маълумот ва системаҳое, ки дар интернет ва шабакаҳои глобалӣ гардиш мекунанд, муҳофизат карда шаванд.
Хулоса: Дар паёмҳои Пешвои миллат, масъалаи барномасозӣ ва технологияҳои иттилоотӣ ҳамчун самти калидии рушд дар оянда баррасӣ мешавад. Тоҷикистон бояд иқтидори худро дар соҳаи технологияҳои муосир ва рақамӣ барои рушд ва омода кардани мутахассисон дар ин соҳаҳо равона намояд. Бо истифода аз технологиҳои иттилоотӣ ва барномасозӣ, кишвар метавонад ба рушди иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва маориф даст ёбад ва роҳҳои нави рушди инфрасохторро барои мардум омода намояд. Бо ин роҳ, Тоҷикистон метавонад ҳамчун як давлати соҳибистиқлол дар роҳ ба тараққиёти иқтисоди рақамӣ ва барномасозӣ, ки ҷузъи муҳими таҳаввулоти байналмилалӣ мебошад, ба дарёи нав ва шукуфо назар намояд.